Vraag je Miriam Hopmans naar de rode draad in haar 28 jaar lange carrière bij Pameijer, dan zegt ze zonder aarzeling: ‘Eigen regie en empowerment’, of ‘op eigen kracht werken aan herstel en tot ontwikkeling komen.’ Dat begon ooit met een doorbraak bij het activiteitencentrum in Spijkenisse. Miriam was er vanaf het eerste uur bij en vertelt haar verhaal.
Miriam was al een paar jaar in dienst toen ze in 2001 als teamleider ging werken op het activiteitencentrum in Spijkenisse. Hier liep het bijzondere project Wie heeft de touwtjes in handen?. Miriam licht het graag toe: ‘Heel wat mensen met een psychische kwetsbaarheid hebben vaak een opleiding gevolgd en de nodige werkervaring. Zij zíjn niet hun psychische kwetsbaarheid, ze zijn mensen met mogelijkheden en kwaliteiten. Ook al ben je door omstandigheden op een zijpad geraakt, je hebt nog altijd je kennis en vaardigheden. Met het project Wie heeft de touwtjes in handen? besloten we in Spijkenisse de kwaliteiten van meerdere cliënten eens goed in kaart te brengen. Om ze vervolgens als vrijwilliger aan te nemen, zodat ze met hun kwaliteiten een bijdrage konden leveren aan ons activiteitencentrum.’
Al snel werkten cliënten bij het activiteitencentrum van Spijkenisse in de keuken, draaiden bardiensten, beheerden de kas en organiseerden activiteiten. Het werd meer en meer een cliëntgestuurd centrum waar steeds minder professionals nodig waren. ‘Dat liep heel aardig’, zegt Miriam. ‘Op een goed moment vonden we dat onze cliënten het verdienden om betaald in dienst te komen. Ze deden per slot van rekening vrijwillig het werk dat voorheen door betaalde krachten werd gedaan. We legden ons idee voor aan toenmalig directeur Jan Alblas. Zoiets was nog nooit gebeurd. Hij moest er dus wel een nachtje over slapen, maar vond het al snel een geweldig idee.’ Cliënten die ervoor in aanmerking kwamen, kregen inderdaad een betaalde baan en - samen met de vrijwilligers - de regie om het centrum te runnen. Miriam vond het indrukwekkend om te zien hoe ze hun eigen kracht hervonden. Dat gaf de cliënten vertrouwen om optimaal te werken aan hun herstel en ontwikkeling. De begeleiders hadden daarbij vooral de rol van coach.
Miriam noemde Wie heeft de touwtjes in handen? een doorbraak op het gebied van ontwikkelen op eigen kracht. Niet veel later leerde ze in de Verenigde Staten de overtreffende trap van dat project kennen. ‘In 2007 bezochten we met een paar collega’s en cliënten enkele werkprojecten in New York. We zagen mooie voorbeelden hoe mensen na een moeilijke levensfase vanuit eigen kracht weer opnieuw aan het werk gingen. Zoiets deden we in Spijkenisse inmiddels ook, maar in New York gingen ze zelfs werken als leer- of werkcoach. Ze ondersteunden andere cliënten waarbij ze hun eigen ervaringen gebruikten om anderen te motiveren en inspireren.’ Het was de eerste keer dat Miriam op zo’n grote schaal in aanraking kwam met ervaringsdeskundigheid. ‘Dat was echt next level.’
‘Pameijer moet voor iedereen iets tijdelijks zijn.’
Vol inspiratie en enthousiasme kwam Miriam terug in Nederland. Ze mocht bij Pameijer een project starten om ontwikkeling op eigen kracht verder uit te breiden op een manier zoals ze ook in New York had gezien. Omdat ze het in de VS voortdurend over empowerment hadden, werd die term hier overgenomen, aangevuld met ‘Kracht vanuit jezelf’. Miriam werd Adviseur Empowerment en ging samen met Lenneke Elfers aan de slag. Lenneke was destijds bij Pameijer de eerste ervaringsdeskundige die voorheen als wooncoach werkte. Miriam: ‘Dat was het moment dat empowerment en ervaringsdeskundigheid bij Pameijer samen kwamen. We gingen als duo op pad om overal medewerkers en cliënten te vertellen wat empowerment is, hoe je cliënten kunt stimuleren eigen regie te nemen en wat het voor hen kan betekenen. Dat was al snel niet meer te behappen voor ons. Daarom richtten we het Pameijer Empowerment Promotieteam op; een team met cliënten die graag hun eigen ervaring breed wilden delen. Hun persoonlijke verhalen over eigen herstel en ontwikkeling hebben vele cliënten en medewerkers geïnspireerd.’
Het empowermentproject en -team breidden zich als een olievlek uit in de regio waar Pameijer actief was. In eerste instantie werd empowerment alleen ingezet om cliënten met een psychische kwetsbaarheid te ondersteunen bij hun herstel. Toen cliënten met een verstandelijke beperking er lucht van kregen, zag Pameijer ook voor deze groep mogelijkheden. ‘Natuurlijk hebben we dat direct opgepakt’, zegt Miriam. ‘Cliënten met een verstandelijke beperking kunnen zich net zo goed ontwikkelen vanuit eigen kracht.’ En het ging nog verder. Empowerment is niet alleen iets voor cliënten, het is ook een mooie mensvisie voor medewerkers. Het werd zelfs toegevoegd aan de bedrijfsvoering en Pameijers visie en missie werden herschreven. En als je empowerment stimuleert bij medewerkers, dan inspireert en motiveert dat cliënten ook weer om er mee aan de slag te gaan. Eigen regie en empowerment is voor iedereen.’
Inmiddels is Herstel, Ontwikkeling en Empowerment aardig ingebed in het werken bij Pameijer. Het aantal ervaringsdeskundige groeit en herstelondersteunend en ontwikkelingsgericht werken wordt meer en meer ervaren als basis voor de dienstverlening. Miriam: ‘Het is mooi om hier al die jaren samen met vele collega’s aan bijgedragen te hebben. Ik gun het iedereen - cliënten én medewerkers - om vanuit eigen kracht een ontwikkeling door te maken als opstap naar hun volgende plek in onze samenleving. Voor de één duurt dat proces wat korter dan voor de ander, maar Pameijer moet uiteindelijk voor iedereen iets tijdelijks zijn.’
