Mensen in onze samenleving worden ouder. Cliënten van Pameijer dus ook. Wat verandert er als je ouder wordt als cliënt? En wat betekent dat voor onze zorg? Als iemand dat weet, dan is het de 80-jarige Martha van Estrik wel. We spreken haar de dag na haar verjaardag, samen met Miranda Peters die zich als projectleider inzet voor de verbetering van ondersteuning voor de ouder wordende cliënten.
De overheid wil dat mensen langer zelfstandig thuis blijven wonen. Dat geldt dus ook voor cliënten met een beperking. Nu de verzorgingstehuizen zijn verdwenen, blijven cliënten ook langer bij Pameijer wonen. Dit heeft impact op de dienstverlening en het vraagt specifieke deskundigheid van medewerkers.
Bij een gemiddelde leeftijd van vijftig jaar krijgen mensen met een verstandelijke beperking te maken met ouderdomsverschijnselen. ‘Dat verschilt per persoon’, zegt Miranda. ‘Het hangt ook af van de aard van een beperking. Mensen met een ernstige verstandelijke beperking, kunnen vanaf hun veertigste al symptomen van ouderdom hebben. Bij iemand met een licht verstandelijke beperking kan dat zomaar 65 jaar zijn, maar het is natuurlijk geen wiskundige formule. Het gaat er om dat we attent zijn op signalen die te maken hebben met ouder worden. Een gehoorproblemen bijvoorbeeld, of minder goed zien. Dat wil niet meteen zeggen dat het door ouderdom komt, maar we moeten er wel bewust bij stilstaan en het uitzoeken. Nu meer dan vroeger omdat onze doelgroep vergrijst en langer bij ons blijft.’
Het uitgangspunt van Pameijer is dat cliënten zo lang mogelijk zelfstandig zijn en betekenisvol meedoen in de samenleving. Zoals de 80-jarige Martha die nu zestien jaar bij de beschermde woonvorm ’t Ronde Sant in Ridderkerk woont: ‘Ik maak nog elke dag het avondeten klaar, samen met medebewoner Job. De afwas doen we met de hand.’ Toch merkt Martha dat ze steeds iets minder zelf kan doen. ‘Ik ben vorig jaar gevallen en sindsdien heb ik last van mijn schouder en rug. Op mijn leeftijd gaat dat niet meer over. Ach ja, ouder worden brengt nu eenmaal pijntjes met zich mee. Dat beperkt me wel in het dagelijkse leven. Het lukt me bijvoorbeeld niet meer om zelf boodschappen te doen dus die laat ik nu bezorgen. Mijn fijne wooncoaches helpen me tegenwoordig bij het opmaken van mijn bed en zorgen dat ik mijn medicijnen niet vergeet.’
De zorgbehoefte verandert als cliënten ouder worden. ‘Achteruitgaan is niet erg’, zegt Miranda. ‘We moeten niet blind zijn voor dingen die minder gaan. Als we maar behouden wat wel kan en dat goed organiseren.’ Kwaliteit van leven staat voorop. Dat ziet er op elke locatie, voor iedere doelgroep en in elk levensfase anders uit. Het begint met kleine mankementen die steeds wat groter worden totdat mensen echt hulpbehoeftig worden. ‘Het is maatwerk. In elk fase zoeken we op de bestaande woonplek naar passende ondersteuning, verzorging en aanpassingen in huis. Dat betekent voortdurend meebewegen, anticiperen en vindingrijke oplossingen bedenken. We kijken altijd wat wel kan. Tot het punt dat de verpleegbehoefte zo groot wordt dat verhuizen noodzakelijk wordt. In welke fase cliënten ook zitten, we werken nauw samen met ketenpartners als thuiszorgorganisaties en het zorgkantoor. Met elkaar hebben we inmiddels een mooie basis gelegd voor oud worden bij Pameijer.’
Nu cliënten ouder worden bij Pameijer, vraagt dat bij de ondersteuning extra deskundigheid en vaardigheden van begeleiders. Wooncoaches van Pameijer worden volgens de Methode Urlings getraind om op een respectvolle manier aan te sluiten bij de belevingswereld van ouder wordende cliënten. Daarbij wordt specifiek aandacht besteedt aan ondersteuning bij rouw en verlies; een onderwerp waar deze doelgroep vaak mee te maken heeft.
Op elke leeftijd is meedoen en een betekenisvol leven belangrijk. Daar haalt een mens energie uit. ‘Martha gaat op haar tachtigste natuurlijk niet meer naar een baas om te werken. We kijken wel hoe ze een zinnige daginvulling kan hebben’, vertelt Miranda. ‘Met de rtc-bus op pad bijvoorbeeld. Of met een kop koffie praten over wat er in de krant staat. Het hoeft niet groots. Geprikkeld worden, daar gaat het om. Zolang het maar op maat is.’ Ook het sociale netwerk van cliënten is belangrijk om mee te blijven doen. Omdat Martha een enthousiaste sfeermaker is bij ’t Ronde Sant, heeft fijne contacten. ‘Ik drink bijvoorbeeld elke dag koffie met m’n buurman’, zegt Martha. ‘Verder krijg ik hulp van mijn familie. Mijn broer regelt de belasting, mijn verzekeringen en hij zorgt dat ik geld heb. Is m’n broer er even niet, dan kan ik terugvallen op mijn zus. Dat is fijn.’
Miranda: ‘Ik vind het belangrijk dat we blijven praten met cliënten. Al was het maar omdat ik van cliënten veel kan leren over ouder worden. Met haar tachtig jaar is Martha de ervaringsdeskundige. En wat voor één; een boegbeeld.’ Dat het goed gaat met Martha’s gezondheid, scheelt veel. Ze doet er bewust alles aan om fit en vitaal te blijven. ‘Hart- en vaatziekten komen veel voor in mijn familie’, vertelt Martha. ‘Daarom drink ik geen alcohol en ik rook niet. Eten doe ik zo gezond mogelijk. Vooral groente en niet te veel zout en snoep. Verder wandel ik regelmatig naar de winkels in de buurt. Zo blijf ik in beweging.’ Martha’s levensinstelling en -stijl laten zien hoe je prettig ouder kunt worden. ‘Ik ben tachtig jaar oud, gezond, een optimist en tevreden’, besluit Martha met een grote glimlach.
