Meedoen is moeilijker met geldproblemen
Een cliënt met geldproblemen heeft meestal geen rust in z’n hoofd. Probeer dan maar eens te werken aan je doelen. “Nou, vergeet het maar”, zegt Sandra van Loo, wooncoach bij Pameijer in de regio Drechtsteden.
Veel cliënten moeten rondkomen van een minimum inkomen en schulden zijn geen uitzondering. “Voor cliënten met geldproblemen wordt het steeds moeilijker om mee te doen”, vertelt Sandra. “Hun situatie kan daardoor snel verslechteren. Dag- en nachtritme gaan eronder leiden zodat ze hun bed niet meer uitkomen. Dagbesteding kan dan wegvallen. Cliënten kunnen zelfs bang worden voor de postbode die telkens langskomt met post van de gemeente en belasting. Die brieven veroorzaken nog meer ellende in hun leven, dus die leggen ze ongeopend weg. Want: als je het niet ziet, dan is het er niet, toch? Nee dus!”
Plichten en rechten
Sandra weet dat veel cliënten moeite hebben om hun financiën goed te organiseren. Zelf probeert ze er simpel naar te kijken. “Alles wat betaald moet worden, moet je betalen. Dat is een plicht en snapt iedereen. Aan de andere kant heb je als cliënt recht op heel veel regelingen en subsidies. Ik vind dat ze die ook moeten krijgen.” Je moet natuurlijk wel weten waar je allemaal recht op hebt. En waar je de instanties vindt om het te krijgen. “Dat is verrekt ingewikkeld. Je moet daar heel alert en bijdehand voor zijn.”
Er is altijd iets creatiefs te bedenken
Voor Sandra is het volstrekt logisch dat bij ondersteuning altijd aandacht moet zijn voor de financiële situatie van cliënten. Ze heeft zichzelf volledig in het onderwerp financiën verdiept. “Bij ons in Dordrecht hebben we ervaren hoe waardevol het is als een teamlid dat onderwerp goed beheerst. Mijn collega’s kunnen bij mij terecht voor vragen en ideeën over de financiële situatie van hun cliënt. Als er geldproblemen zijn, is er altijd wel wat creatiefs te bedenken om het op te lossen.”
Een gedeeld probleem
Op geldproblemen rust nog vaak een taboe. Dat maakt het lastig bespreekbaar. Vaak door gevoelens van schaamte en angst. Sandra zegt daarom: “Begin met bouwen aan vertrouwen. Pas als er een vertrouwensband is, kan je het écht bespreken met je cliënt. Doe dat zonder oordeel en neem er de tijd voor”, haast Sandra erbij te zeggen. Bovendien moet je het samen doen en er een gedeeld probleem van maken. “Als je je cliënt zover krijgt om te vertellen wat er aan de hand is, kan je samen sparren over een plan van aanpak om het op te lossen. In zo’n plan zet je de stappen die jullie samen nemen om vooruit te komen.”
De driehoek van cliënt, begeleider en bewindvoerder
Om financiële problemen op te lossen en te voorkomen, werkt het team in Dordrecht samen met bewindvoerders. In veel gevallen via het CAV. Het kan echter ook een bewindvoerder uit de buurt zijn. Net wat het best bij de cliënt past. Cliënt, begeleider en bewindvoerder maken bij de kennismaking samen duidelijke afspraken. Bijvoorbeeld over de onderlinge correspondentie. Sandra: “Een e-mail van een bewindvoerder gaat altijd naar de cliënt én de begeleider. En als de cliënt communiceert met de bewindvoerder, dan moet die daar ook de begeleider in meenemen. Zo is er altijd een gesloten driehoek met korte communicatielijnen.” Als begeleider ben je altijd op de hoogte van de financiële situatie van je cliënt. Door strak vast te houden aan de afspraken, is er duidelijkheid voor iedereen. “Dat helpt bij het onderlinge vertrouwen. Dat is belangrijk, want je moet het toch met elkaar doen.”
Privacywet
Sandra is de laatste die zegt dat het makkelijk is om cliënten te ondersteunen bij hun financiële problemen. Los van het taboe en de schaamte bij cliënten, heb je te maken met strenge regelgeving. De Privacywet (AVG) kan behoorlijk in de weg zitten als je namens je cliënt iets wilt regelen bij een instantie. Zonder toestemming mag je niets. Ook niet in spoedsituaties. Sandra: “Je kan het jezelf makkelijker maken met toestemmingsformulieren. Vul deze samen met je cliënt in, laat ze ondertekenen en zet ze in onze systemen. Zodra het nodig is, kan je dan sneller actie ondernemen.”
Sandra vertelt dat het ook handig is om bij zoveel mogelijk instanties bekend te staan als contactpersoon van je cliënt. “Je mag dan nog steeds niet alles. Maar je kan wel makkelijker communiceren en bijvoorbeeld laten weten dat je ergens later op terugkomt. In veel gevallen helpt dat al om rust te creëren.”
Successen vieren
Sandra benadrukt hoe belangrijk het is om successen te vieren. Hoe klein de stapjes ook zijn, het is goed om erbij stil te staan. Dat kan gaan over het weer zelf openen van de post. Of over een aflossing van een paar tientjes. “Het zijn kleine stapjes op weg naar het uiteindelijke doel. Vertel je cliënten hoe knap je het vindt. En bespreek wat de volgende stap is.”
Stilstaan bij successen geeft cliënten meer zelfvertrouwen. Ze gaan weer zelfstandig dingen ondernemen en voelen dat ze helemaal niet zo dom zijn als ze dachten. Sandra: “Met het verbeteren van de financiële situatie van je cliënten, neem je een gigantische stress-factor weg. Je brengt rust in hun hoofd en er ontstaat ruimte voor herstel en ontwikkeling.”