‘20% van onze diensttijd zijn we in de weer met verwarde personen of mensen met psychiatrische problematiek die overlast veroorzaken.’ Dat zegt politieagent in opleiding Gabrielle. Politie en psychiatrische hulpverleners werken vaak samen in dit soort situaties. Om het werk van hulpverleners beter te leren begrijpen, liep Gabrielle voor haar politieopleiding een dag mee met Reindert van der Pol van Mozaïk. Een leerzame dag. Voor allebei.
Samen op de scooter reden Reindert en Gabrielle de hele dag kriskras door Rotterdam. Reindert is casemanager Mozaïk; onderdeel van Pameijer voor mensen met multi-complexe psychiatrische en verslavingsstoornissen. Hij nam Gabrielle mee en liet haar kennismaken met een paar van zijn cliënten en ze bezochten opvanglocaties zoals de Pauluskerk en de Ontmoeting.
De politie moet regelmatig in de benen om een eind te maken aan overlastsituaties die veroorzaakt worden door verwarde personen en psychiatrische patiënten. Agenten kunnen en mogen daarbij echter maar beperkt optreden. Ze kunnen wel een melding maken bij de gemeente of een zorginstantie als ze zien dat de situatie van de persoon in kwestie zorgelijk is. ‘In feite vullen we elkaar mooi aan’, zegt Reindert. ‘De politie houdt het algemene straatbeeld in de gaten en wij kijken gericht naar onze cliënten. Dat klinkt overzichtelijk en toch staan we bij zorgelijke situaties wel eens naar elkaar te wijzen. Als er geen strafbaar feit is gepleegd, mag de politie weinig doen. Ook wij kunnen ter plekke niet altijd direct iets betekenen. Dat geeft een machteloos gevoel, voor allebei de partijen. Ik snap dat bij de politie wel eens het idee leeft dat wij niets doen als hulpverleners. Als wij of andere hulpverleners later toch met deze mensen aan de slag gaan, dan is de politie natuurlijk allang weer weg.’
‘Reindert heeft me met verschillende mensen laten kennismaken’, vertelt Gabrielle. ‘Allemaal mensen met multi-problematiek zoals we ze bij de politie ook vaak tegenkomen in overlastsituaties. Hij heeft me heel uitvoerig kunnen uitleggen wat Mozaïk voor deze mensen doet en in hun leven kan betekenen. Dat is fijn, want als wij na een melding van een overlastsituatie weer vertrekken, dan hopen we er altijd maar het beste van. Je hebt geen idee wat er gebeurt. Dat gat tussen politie en de zorgverlening is af en toe best frustrerend. Nu ik een dag heb meegelopen, weet ik veel beter wat er allemaal gebeurt nadat wij een melding hebben uitgezet bij de zorginstanties.’
Reindert herkent die kloof waar Gabrielle het over heeft. Hij probeert die kloof te dichten door wijkagenten actief op te zoeken en nauw samen te werken. Door de jaren heen heeft hij veel persoonlijke contacten opgebouwd. ‘Wijkagenten zijn de oren en ogen van de wijk. Zij signaleren het soms eerder dan ik als één van mijn cliënten in een zorgelijke situatie zit of dreigt te komen. Zodra wijkagenten zich niet bij machte voelen om in te grijpen, dan weten ze mij direct te vinden. Ik spring dan op m’n scooter om er op af te gaan. Andersom maak ik wel eens lastige situaties mee waarbij met wat hardere hand moet worden ingegrepen. Daar kan ik de hulp van de wijkagent dan weer goed bij gebruiken. Het is een samenwerking die twee kanten op gaat. Daarom is een persoonlijke relatie en voor begrip voor elkaars werk zo belangrijk. Met wijkagenten kun je dat heel mooi opbouwen. En zelfs preventief te werk gaan. Als er nog weinig aan de hand lijkt maar ik heb wel zorgen over een cliënt, dan betrek ik de wijkagent er alvast bij. Dan weet ie het maar.’
Dankzij de meeloopdag met Reindert, realiseert Gabrielle zich dat het naïef was om te denken dat iedereen met een beetje hulp zo weer mee kan doen in de maatschappij. ‘Het is prachtig werk wat Mozaïk doet. Ze vullen voor mijn gevoel het gat tussen echte zorg en de politie. Ik vond het mooi om te zien hoe tactisch Reindert is om zijn cliënten te overtuigen wat het beste voor hen is. Het is echt een vak. Kom je als hulpverlener bij kwetsbare mensen thuis, dan kan je daar veel verschillende gevoelens bij hebben. Zoals medelijden of onbegrip. Die gevoelens moet je opzij kunnen zetten. Je moet mensen als mensen zien en kijken op wat voor manier zij hulp nodig hebben. Soms is het lief doen en soms moet je streng. Dat moet je maar kunnen.’
Gabrielle vertelt verder: ‘Reinderts werk is niet te vergelijken met de snelheid van werken zoals ik dat bij de politie ken. Na deze dag weet ik dat het soms jaren kan duren om iemand wat stapjes vooruit te helpen. Ik heb veel meer begrip voor het vak van psychiatrische hulpverleners gekregen. Het was een leerzame, interessante en bovendien erg gezellige dag.’ Reindert heeft dat net zo ervaren. Zijn begrip voor de rol van de politie is ook gegroeid. ‘Van Gabrielle heb ik geleerd dat zij oprecht een rotgevoel kan hebben als ze na een melding weer snel door moet. Soms wil ze gewoon even iemand kunnen bellen om te horen hoe het is afgelopen. Dankzij deze dag samen met Gabrielle begrijp ik dat gevoel nu veel beter.’
